Ӗнер республикӑри авалхи концерт учрежденийӗ — Чӑваш патшалӑх филармонийӗ — 80 ҫулхине уявланӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприятине Михаил Игнатьев Элтепер тата чӑваш парламенчӗн спикерӗ Валерий Филимонов та хутшӑннӑ. Хальхи вӑхӑтри хореографин ташӑ ушкӑнӗн артистне Ирина Гавриловӑна, Кристина Игнатьева хореографа, «Ҫавал» фольклорпа эстрада ансамблӗн вокалистне Александр Ильина Михаил Игнатьев алла ҫыхмалли сехет парнеленӗ.
Филармони пуҫлӑхӗ Николай Казаков республика Правительствине пулӑшса пынишӗн тав тунӑ май артистсене те ырланӑ: «Паян эпир курни – пултарулӑхӑн анлӑ ҫулӗн пуҫламӑшӗ кӑна, ҫавӑнпа та эпӗ пирӗн тӗлӗнмелле пултаруллӑ артистсем пуррипе мӑнаҫланатӑп", — тенӗ ӑста композитор.
Савӑнӑҫлӑ уяв пысӑк концертпа малалла тӑсӑлнӑ.
Ҫитес уйӑхӑн 3-мӗш—4-мӗш каҫхине Чӑваш Енре «Ночь искусств» (чӑв. Ӳнер каҫӗ) культурӑпа вӗренӳ акцийӗ иртет. Ӑна, сӑмах май, Пӗтӗм Раҫҫейӗпех йӗркелеҫҫӗ. Акцие пирӗн тӑрӑхри культурӑпа ӳнер учрежденийӗсем те хастар хутшӑнӗҫ.
Чӑваш патшалӑх филармонийӗ те ыттисенчен юлас темен. Унта 22 сехетре «Нарспи» мюзикл лартӗҫ. Ӑна тӳлевсӗрех кӑтартӗҫ.
Аса илтеретпӗр, Константин Ивановӑн вилӗмсӗр «Нарспи» поэми тӑрӑх темиҫе пьеса ҫырнӑ, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ опера лартнӑ, 2008 ҫулта Чӑваш патшалӑх филармонийӗ «Нарспие» мюзикл евӗр сцена ҫине кӑларнӑ. «Нарспи» спектакль аслисене ҫывӑххине, анчах ҫамрӑксен чунне вӑл витерейменнине асӑрханӑ маттур чӑвашсем — Николай Казаков композиторпа Борис Чиндыков драматург — мюзикл ҫырас шухӑша 1989 ҫултах тытнӑ. Ҫапла вара Николай Казаков кӗввине хывнӑ, Борис Чиндыков либреттине ҫырнӑ. Нацин пӗрремӗш мюзиклне куракан патне ҫитерме республика ертӳҫин грантнеуйӑрнӑччӗ.
Шупашкарта Пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль вӗҫленнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Чӑваш патшалӑх филармони залӗнче чысланӑ.
Ултӑ кунра Чӑваш Ен ҫыннисемпе хӑнисем 52 фильм курнӑ. Вӗсенчен 8-шӗ — Чӑваш Енри. Фестивальпе килӗшӳллӗн, фильмсене Вӑрмарта, Сосновкӑра, Ҫӗмӗрле тата Куславкка хулисенче кӑтартнӑ.
«Чи лайӑх сценарий» номинацире Олег Хамоков (Кабаржа-Балкар Республики, «Армия» фильм) тивӗҫнӗ. «Чи лайӑх режиссура» номинацире «Суицид» фильмӑн режиссерӗ Шеннадий Алхимов ҫӗнтернӗ. «Чи лайӑх фильм» — «Февраль» (Чечня Республики, режиссерӗ Руслав Магомедов). Куракансем Александр Прошкинӑн «Охрана» фильмне килӗштернӗ. Чи лайӑх оператор — Михаил Кардашевский (Якут Республики, «Заблужившиеся»). Юрий Спиридонова Чӑваш наци кинематографӗн аталанӑвне хастар хутшӑннӑшӑн чысланӑ. Иккӗмӗш планри чи лайӑх роле Ольга Озоллапиня вылянӑ. «Арҫын рольне чи лайӑх калӑплакан» — Ярослав Жалнин («Трагедия в бухте Роджерс»). «Хӗрарӑм рольне чи лайӑх калӑплакан – Мария Коровина («Охрана»). Чи лайӑх оператор — Шандору Беркеши («Ангелы революции»).
Шупашкарта «Контрабас тӗнчи» пӗтӗм тӗнчери III фестиваль иртнӗ. Унта тӗнчери пултаруллӑ контрабасҫӑсем хӑйсен пултарулӑхне тата ҫак музыка инструменчӗн илемлӗ янӑравӗпе куракана тыткӑнланӑ.
Фестиваль кунӗсенче май тӗп хуламӑрти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинче Эрик Хансен тата Ростислав Яковлев маҫтӑр-класс ирттернӗ.
Эрик Хансен — контрабас профессорӗ. Вӑл АПШри Юта штатри Бригам ячӗллӗ университетри музыка шкулӗнче симфони оркестрӗн дирижерӗнче тӑрӑшать. Унсӑр пуҫне вӑл Юта оркестрӗн солисчӗ тата дирижерӗ.
Ростислав Яковлев — Пӗтӗм Союзри конкурс лауреачӗ, Питӗрти филармонин симфони оркестрӗн солисчӗ.
Фестиваль вӑхӑтӗнче асра юлмалла концертсем те иртнӗ. Вӗсенчен пӗри куракансене Шупашкарти филармони залне пухнӑ.
Шӑмат кун, кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче Раҫҫей тата чӑваш пичечӗсен кунне халалланӑ уяв иртнине эпир пӗлтернӗччӗ. Унта ЧР Журналистсен союзӗн Ҫемен Элкер, Николай Никольский тата Леонид Ильин ячӗллӗ премийӗсен лауреачӗсене те чысланӑ.
Тӑлӑх ачасене пӑхса ҫитӗнтерессине профилактикӑлассипе, ача усрава илекен ҫемьесен пӗлтерӗшне ӳстерессипе ҫыхӑннӑ материалсемшӗн «Хыпар» хаҫатӑн социаллӑ пурнӑҫпа вӗренӳ пайӗн редакторне Ирина Ивановӑна, экономикӑна аталантарассипе, социаллӑ пурнӑҫа лайӑхлатассипе ҫыхӑннӑ ыйтусене «Советская Чувашия» хаҫатра пичетленӗ материалсемпе «Чӑваш Ен» ПТРК эфирӗнчи телекӑларӑмсемшӗн «Советская Чувашия» корреспондентне Леонид Никитина Ҫемен Элкер ячӗллӗ преми пама йышӑннӑ.
«Хыпар» издательство ҫурчӗн «Самант» журналӗнче кун ҫути кӑтартнӑ чӑваш халӑхӗн хӑйнеевӗрлӗхне упраса хӑварассипе ҫыхӑннӑ материалсемшӗн ҫак кӑларӑм редакторӗ Владимир Степанов Н. Никольский ячӗллӗ премие тивӗҫнӗ.
Экологи хӑрушсӑрлӑхне, тавралӑха хӳтӗлессине халалланӑ, «Хыпар» тата ытти хаҫатра пичетленнӗ статьясемшӗн Россельхознадзор управленийӗн пресс-ҫыруҫине Надежда Васильевӑна Леонид Ильин ячӗллӗ преми пама йышӑннӑ.
Паян, кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче Раҫҫей тата чӑваш пичечӗсен кунне халалланӑ уяв иртнӗ. Калем ӑстисене, телекуравпа радио ӗҫченӗсене саламламашкӑн ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата ытти тӳре-шара килнӗ.
Михаил Васильевич хӑйӗн сӑмахӗнче ҫулталӑкӗпе палӑрнӑ кӑларӑмсене, пахалӑх паллине тивӗҫнӗ виҫӗ хаҫата асӑнса хӑварнӑ. Ҫавӑн пекех вӑл массӑллӑ информаци хатӗрӗсем тӑрӑшнипе республикӑри пулӑмсем Чӑваш Ен историне кӗрсе юлнине палӑртнӑ. Тӗслӗхрен, «Шупашкар-Арена» пӑр керменне уҫни, командӑсен хушшинче ҫӑмӑл атлетика енӗпе иртнӗ Европа чемпионачӗ, Республика кунӗ.
Уявра чи лайӑх МИХсене патшалӑх наградисем панӑ. ЧР информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Александр Иванов виҫӗ кӑларӑма палӑртнӑ. «Советская Чувашия», Улатӑр районӗн хаҫачӗ, Вӑрнар районӗн хаҫачӗ, «Прессӑн ылтӑн фончӗ – 2016» II степень палла тивӗҫнӗ.
Сӑнсем (17)
Сӗнтӗрвӑрри районӗнӗн халӑхне концертсем малалла савӑнтараҫҫӗ. Вӗсене артистсем лартаҫҫӗ. Районти хӑш-пӗр ял тӑрӑхӗнче «Дуняша-стайл» фолк-ушкӑн, Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ академи ансамблӗ тата Чӑваш патшалӑх филармонийӗн солисчӗсем концерт лартнӑ ӗнтӗ.
Нумаях пулмасть Аксарин ял тӑрӑхӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн артисчӗсем пулнӑ. Районта пурӑнакансем палӑртнӑ тӑрӑх, ку тӑрӑхра кунашкал концертсем халӗччен пулман. Ҫавӑнпа халӑх мероприятие хаваспах пынӑ.
Аксаринсем патне ЧР культура министрӗ Вадим Ефимов та ҫитнӗ. Ытти тӳре-шара та аксаринсене хӑйне евӗр ҫакнашкал уявпа саламлама пынӑ. Вӗсем кунашкал мероприятисем халӑха туслаштарнине, ҫын кӑмӑлне пуянлатнине палӑртнӑ.
Аксаринсем концерт тӑршшӗпех сцена ҫинче мӗн пулса иртнине куҫ илмесӗр сӑнанӑ. Вӗсем ҫакӑн пек концертсем ирттернӗшӗн питӗ савӑннӑ.
Чӑваш музыкинче — пысӑк ҫухату. Ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ Анатолий Калафати пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Анатолий Васильевич 105 ҫула пуснӑччӗ.
Анатолий Калафати 1911 ҫулхи пушӑн 23-мӗшӗнче Питӗрте паллӑ композитор ҫемйинче ҫуралнӑ. Унӑн ачалӑхӗ унтах иртнӗ. Консерватори пӗтерсен джас-оркестра ертсе пынӑ. 1941 ҫулта ӑна фронта илсе кайнӑ.
Анатолий Калафати йывӑр ҫулсенче те кӗвӗ пирки манман. Фронтра вӑл оркестр йӗркеленӗ, вӑл унта сахал мар сӑвӑпа юрӑ ҫырнӑ. Ҫав шутра — «Забайкалье помнится седое» юрӑ. Вӑл каярахпа стрелоксен 65-мӗш дивизийӗн маршӗ пулса тӑнӑ.
Анатолий Калафати Европӑри ҫӗршывсене фашистсенчен хӑтарнӑ ҫӗре хутшӑннӑ. Аслӑ Ҫӗнтерӗвӗ вӑл Берлинта кӗтсе илнӗ. 1965 ҫулта Анатолий Васильевич Вырӑс драма театрӗ чӗннипе Шупашкара килнӗ. Унта ӗҫленӗ хыҫҫӑн вӑл Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче концертмейстерта вӑй хунӑ. Унта вӑл тивӗҫлӗ канӑва тухичченех ӗҫленӗ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ 55 ҫулхи юбилейне уявлама хатӗрленет. Театр ӗҫӗ-хӗлӗ 1960 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Федор Васильевӑн «Шывармань» оперипе пуҫланнӑ.
Пирвайхи 15 ҫул театрӑн илемлӗх ертӳҫи Борис Марков пулнӑ. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, театр ҫӑмӑл мар лару-тӑрура ҫуралнӑ. Ун чухне профессионал хор та, балет та пулман. Специалистсем те ҫитмен. Савутсенчен, фабрикӑсенчен, аслӑ шкулсенчен пултарулӑх ушкӑнӗнчи ҫынсем килнӗ унта. Вӗсем каҫсерен репетицисем ирттернӗ.
Историе илес пулсан, Чӑваш академи драма театрӗн тата Чӑваш патшалӑх филармонийӗн симфони оркестрӗн ҫумӗнче 1959 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх музыка драма театрӗ йӗркеленнӗ. 1969 ҫулта вӑл уйрӑм ушкӑн пулса тӑнӑ, 1993 ҫулта вара Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн ятне панӑ.
Юбилей каҫӗнче Георгий Хирпӳн «Нарспи» оперине кӑтартӗҫ. Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче эксклюзивлӑ концерт пулӗ, унта артистсен ачисем сцена ҫине тухӗҫ. 27-мӗшӗнче вара халӑха «Шывармань» курма чӗнеҫҫӗ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ Анатолий Калафати 104 ҫул тултарнӑ.
Анатолий Васильевич Питӗрте 1911 ҫулта паллӑ композиторсен ҫемйинче ҫуралнӑ. Ашшӗ, Василий Калафати, теоретик вӗрентекен, Питӗрти консерватори профессорӗ пулнӑ.
Анатолий Васильевич ачалӑхӗ Питӗрте иртнӗ. Вӑл 1917 ҫулхи революцие астӑвать. Анатолий Калафати ашшӗ пекех пурнӑҫне кӗвӗпе ҫыхӑнтарма шутланӑ. 22 ҫулта чухне вал джаз оркестрне ертсе пыма пуҫланӑ.
Вӑрҫӑра Анатолий Калафати пулеметчик пулнӑ. Йывӑр кунсенче те вӑл кӗвӗ пирки манман. Фронтра вӑл тӑрӑшнипе оркестр йӗркеленӗ. Ҫав вӑхӑтра вӑл сӑвӑсем, юрӑсем сахал мар ҫырнӑ. Ҫав йышра — «Забайкалье помнится седое». Вӑл каярахпа стрелоксен 65-мӗш дивизийӗн маршӗ пулса тӑнӑ.
1965 ҫулта Анатолий Калафати Вырӑс драма театрӗн директорӗ чӗннипе Шупашкара куҫса килнӗ. Унтан вӑл Чӑваш патшалӑх филармонинче концертмейстерта ӗҫленӗ, унтанах 1980 ҫулта тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ.
-1.7 °C